Wystawa
Unia Europejska, do której należy 27 państw, stoi na straży praw 450 mln obywateli. Występuje także przeciwko tym, którzy naruszają te prawa.
Niedługo po zakończeniu drugiej wojny światowej powstała Europejska Wspólnota Węgla i Stali - inicjatywa współpracy gospodarczej w wyniszczonej wojną Europie. Jej deklaracja założycielska z 1950 roku miała doprowadzić do pojednania dawnych wrogów. Zapisano w niej: „Wkład, jaki zorganizowana i żyjąca Europa może wnieść w cywilizację, jest niezbędny dla utrzymania pokojowych stosunków”.
Z czasem Europejska Wspólnota Węgla i Stali przekształciła się w instytucję polityczną. W kolejnych dekadach podejmowała coraz więcej działań politycznych. W wyniku wieloletnich reform i zaangażowania obywateli Parlament Europejski w 1979 roku stał się instytucją demokratyczną, wyłanianą w wyborach bezpośrednich.
Mniej więcej w tym samym czasie Europa rozliczała się z Holokaustem. Procesy nazistów w Norymberdze i w krajach, które w czasie wojny znalazły się pod nazistowską okupacją, proces Eichmanna w Izraelu, świadectwa ofiar i denazyfikacja po obu stronach żelaznej kurtyny wywołały silne reakcje zarówno na poziomie osobistym, jak i politycznym.
Wraz z zapoczątkowanym w 1989 roku upadkiem reżimu radzieckiego zbiorowa pamięć Europejczyków zyskała nowy wymiar. Ważnym elementem europejskiej historii i tożsamości była walka z totalitaryzmem w Europie Środkowej i Wschodniej. Z powodu wojny w byłej Jugosławii do innych krajów europejskich napłynęło najwięcej uchodźców od czasów drugiej wojny światowej. Zrewidowano także wiedzę o Holokauście w Europie Środkowej i Wschodniej. Państwa członkowskie Unii i kraje kandydujące zaczęły wnikliwiej analizować swoją rolę w Holokauście zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim.
W latach 80. i 90. pamięć o dyktaturach w Europie wciąż była świeża. Jednocześnie pojawiła się perspektywa rozszerzenia Unii na Europę Środkową i Wschodnią. Parlament Europejski był instytucją unijną, która najbardziej zaangażowała się w naprawę materialnych i niematerialnych szkód odziedziczonych po poprzedniej epoce. Pilnował, by historia nie zatoczyła koła.
Na podstawie Wspólnej deklaracji przeciwko rasizmowi i ksenofobii z 1986 roku podpisanej przez Parlament Europejski, Komisję i Radę, Parlament zaczął działać przeciwko antysemityzmowi w Europie. Zgodnie z postanowieniami deklaracji Parlament powołał komisję śledczą ds. rasizmu i ksenofobii, która w 1990 roku przedstawiła swoje ustalenia w obszernym sprawozdaniu. Skatalogowała w nim incydenty antysemickie i ksenofobiczne we wszystkich państwach członkowskich i w sąsiadujących z Unią krajach europejskich oraz opracowała zalecenia dla instytucji europejskich i państw członkowskich. Sprawozdanie miało zwiększyć świadomość problemu w instytucjach unijnych i wśród obywateli. Parlament potwierdził, że Europa jest otwartym społeczeństwem opartym na poszanowaniu praw podstawowych i odrzucaniu wszelkich form dyskryminacji.
W 1993 roku Parlament przyjął rezolucję, w której zaapelował o nadanie nazistowskim obozom koncentracyjnym statusu zabytków. Od 1995 roku kolejne rezolucje Parlamentu przypominały, że należy zadośćuczynić ofiarom i edukować o Holokauście. Począwszy od rezolucji w sprawie zwrotu zagrabionej społecznościom żydowskim własności, kolejne rezolucje zachęcały do badań nad Holokaustem i edukacji o nimb. Nawoływały także do zwalczania rasizmu i pielęgnowania pamięci o Szoah.
Temat antysemityzmu Parlament podjął także w niedawnych rezolucjach, upamiętniających zbrodnie na społecznościach Romów i Sinti i piętnujących neonazistowską przemoc i mowę nienawiści. Co więcej, w 2016 roku Parlament powołał grupę roboczą do spraw antysemityzmu. Należą do niej posłowie i posłanki z różnych ugrupowań. Działają ponad podziałami i dokładają starań, by Unia Europejska skutecznie zwalczała antysemityzm.
W Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej której postanowieniami państwa członkowskie są związane od 2009 roku, stwierdza się, że „Unia opiera się na niepodzielnych, powszechnych wartościach godności ludzkiej, wolności, równości i solidarności; Opiera się na demokracji, praworządności i poszanowaniu praw człowieka”. Zgodnie z art. 1 Karty „godność człowieka jest nienaruszalna”, zaś zgodnie z art. 21 „Zakazana jest wszelka dyskryminacja w szczególności ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną”.
W 1979 roku posiedzenie inauguracyjne Parlamentu Europejskiego otworzyła przewodnicząca Simone Veil. „Po raz pierwszy w historii, w której tak często byliśmy podzieleni, nastawieni przeciwko sobie, Europejczycy razem wybrali swoich przedstawicieli do tego zgromadzenia, które dziś reprezentuje ponad 260 milionów ludzi”. Słowa te nabierają szczególnego znaczenia w świetle tego, że 35 lat wcześniej Veil wraz z rodziną została aresztowana, a następnie trafiła kolejno do obozów Auschwitz, Bobrek i Bergen-Belsen.
Mając na uwadze podstawową misję Unii i historię Holokaustu, świadectwa ocalałych przypominają: nigdy więcej.