Rodzina Herzogów

W 2023 roku prezydent Izraela Izaak Herzog wziął udział w obchodach Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu w Parlamencie Europejskim.

Jego ojcem był Chaim Herzog, prezydent Izraela w latach 1983–1993, a dziadkiem – Jicchak Izaak Halevi Herzog, naczelny rabin Brytyjskiego Mandatu Palestyny w latach 1936–1948 i pierwszy aszkenazyjski naczelny rabin Izraela. Pełniona przez nich rola politycznych i religijnych liderów Izraela oraz osobiste doświadczenia, jakie zebrali w Europie zniszczonej wojną, nierozerwalnie związały ich losy z Holokaustem.

Ich jedyną „zbrodnią” było to, że byli Żydami – i że nosili w sobie człowieczeństwo. Byli kochani i cenieni. Nawet w obliczu zagłady nie przestawali marzyć i wierzyć.

Przemówienie prezydenta Izaaka Herzoga w Parlamencie Europejskim z 26 stycznia 2023 roku

Odbudowa kultury żydowskiej po wojnie

Rabin Izaak Halevi Herzog urodził się w 1888 roku w Łomży. Zdobył uznanie jako wybitny uczony, autorytet w sprawach religijnych i autor publikacji. W 1916 roku został naczelnym rabinem Belfastu. To właśnie w tym mieście na świat przyszli jego synowie Chaim i Jaakow. W 1919 roku został naczelnym rabinem Dublina, a w 1922 roku – całej Irlandii. W 1936 roku objął funkcję naczelnego rabina Palestyny.

W trakcie Holokaustu rabin Herzog usiłował ratować europejskich Żydów. Spotkał się z wysokimi rangą członkami rządu brytyjskiego, od których usiłował uzyskać pomoc dla żydowskich uchodźców z okupowanej przez nazistów Europy Wschodniej. Przekonywał ich też, by wydawali zezwolenia na przyjazd Żydów do Mandatu Palestyny

Po wojnie rabin Herzog podróżował po Europie. Szukał żydowskich dzieci, które przeżyły wojnę ukrywane przez chrześcijańskie rodziny i zakony. Zwrócił się do papieża Piusa XII z prośbą o pomoc w odnalezieniu dzieci i zapewnieniu im możliwości powrotu do wspólnoty żydowskiej. Dzięki jego staraniom 500 sierot, które przeżyły Holokaust, wyjechało do Mandatu Palestyny.

Rabin Herzog dowiedział też obozy dla przesiedleńców, gdzie dawał lekcje Tory.

Wokół siebie widział nie tylko tlące się gruzy, lecz także bezgłośny lament uciemiężonego narodu. Życia milionów mężczyzn, kobiet i dzieci zostały przerwane. Zostały po nich ruiny

Rabbi Herzog odegrał również ważną rolę w ratowaniu żydowskich tekstów religijnych i artefaktów, które odnaleziono w piwiarni Bürgerbräukeller. Odnaleziony tam Talmud babiloński w 2024 roku przeniesiono do instytutu Jad Waszem.

Pierwszy prezydent w rodzinie

Chaim Herzog przeprowadził się z Dublina do Mandatu Palestyny w 1935 roku. Służył tam w organizacji paramilitarnej Hagana. Podczas II wojny światowej zaciągnął się do armii brytyjskiej. Był jednym z żołnierzy alianckich, którzy wylądowali w Normandii w czerwcu 1944 roku, i walczył jako dowódca czołgu.

W miarę jak posuwaliśmy się naprzód, poznawaliśmy przerażającą rzeczywistość obozów koncentracyjnych. Świat nadal wiedział o nich niewiele. Tych przerażających scen nie da się zapomnieć... Gdy dotarliśmy do Bergen Belsen, wstrząsnęły nami dowody głodu, tortur i chorób, a także panująca tam epidemia tyfusu. Dla tych, którzy choćby częściowo widzieli Holokaust na własne oczy, przestaje on być pojęciem abstrakcyjnym i staje się bolesną rzeczywistością, której nie da się zapomnieć

Później, jako oficer wywiadu, Chaim pomógł zidentyfikować schwytanego niemieckiego żołnierza jako Heinricha Himmlera, szefa nazistowskiej Gestapo.

Po wojnie wrócił do Palestyny. Służył w izraelskiej armii, a w latach 1948–1950 oraz 1959–1962 pełnił funkcję szefa izraelskiego wywiadu wojskowego. W trakcie wojny sześciodniowej w 1967 roku zyskał popularność wśród Izraelczyków jako komentator polityczny i wojskowy. Następnie został pierwszym gubernatorem wojskowym Zachodniego Brzegu. W latach 1975–1978 był ambasadorem Izraela przy ONZ. W 1981 wybrano go do Knesetu, a dwa lata później – na prezydenta Izraela. Ten ostatni urząd sprawował przez dwie kadencje.

Przesłanie Izaaka Herzoga do Europy

Jako prezydent Izraela Izaak Herzog wygłosił w Parlamencie Europejskim przemówienie upamiętniające ojca i dziadka. Mówił w nim o niepokojącym odrodzeniu antysemityzmu w Europie, zagrożeniach dla żydowskich wspólnot w Izraelu i na świecie oraz roli Parlamentu Europejskiego jako organizacji międzynarodowej, która powstała wbrew – a zarazem powodu – tego, co wydarzyło się w przeszłości.

Honourable Members of the European Parliament, the Holocaust was not born in a vacuum. We should never forget that the Nazi death machine would not have managed to carry out its nightmarish vision had it not met soil fertilised with Jew-hatred, which is as old as time itself.