Dzień Świętej Brygidy od lat obchodzony jest w Irlandii 1 lutego. Znajduje się w gronie trzech głównych patronów Irlandii i jest w nim jedyną kobietą. Uznawana jest także za opiekunkę uzdrowicieli, poetów, piwowarów, kowali i mleczarzy, a ponadto symbolizuje kobiecość i twórczą siłę.
Dowiedzmy się więcej o życiu Świętej Brygidy i tradycjach, które honorują jej życie i dorobek.
Kim była święta Brygida?
Brygida była postacią o wielu obliczach- jej życie opisywane jest w licznych biografiach, mitach i legendach.
Powszechnie przyjmuje się, że była córką wodza i zniewolonej kobiety, którą ochrzcił sam święty Patryk.
Niektóre źródła podają, że spędziła młodość pracując na roli. Przez pierwsze osiemnaście lat życia Brygida była niewolnicą, pracującą u boku matki. Już wtedy przypisywano jej dokonywanie cudów.
Brygida nosi to samo imię co celtycka bogini, którą czczono w przedchrześcijańskiej Irlandii. Bogini ta była opiekunką inspiracji, twórczości, sztuki, porodów i uzdrawiania. Istnieją przypuszczenia, że święta Brygida z V mogła wcale nie istnieć. Według jednej teorii mogła zostać stworzona przez chrześcijańskich kronikarzy aby przekształcić dawną boginię w postać chrześcijańską. Inni z kolei sądzą, że święta otrzymała imię znane z wcześniejszych wierzeń.
Czym zasłynęła święta Brygida w sferze religijnej?
Około 480 r. Brygida założyła klasztor w Kildare. Jest to miejsce, które obecnie jest miastem, położonym na zachód od [Dublina] (https://www.europeana.eu/stories?tags=dublin) (choć samo miasto powstało dopiero kilka wieków później.).
Klasztor powstał w miejscu, gdzie wcześniej stała świątynia celtyckiej bogini Brygidy, pod rozłożystym dębem. Nazwa Kildare wywodzi się z irlandzkiego Cill Dhara, co oznacza „kościół dębu”.
Wraz z grupą siedmiu towarzyszek Brygida założyła w Kildare miejsce kultu. To właśnie jej przypisuje się powstanie pierwszego w Irlandii klasztoru dla kobiet, stanowiącego wspólnotę zakonną poświęconą Bogu.
Z czasem miejsce założone przez Brygidę w Kildare stało się ważnym ośrodkiem religijnym i naukowym, a samo Kildare przekształciło się w miasto katedralne.
Przypisuje się jej założenie szkoły artystycznej, która tworzyła manuskrypty, metaloplastykę oraz wiele innych dzieł sztuki.
Biografowie opisują podróże Brygidy po Irlandii oraz do niektórych miejsc w Anglii.
Przypisuje się jej liczne cuda, często związane z uzdrawianiem oraz działalnością charytatywną na rzecz potrzebujących. Jedna z legend głosi, że przemieniła jezioro w piwo, aby zaopatrzyć kolonię trędowatych, która została bez zapasów. Mówiono też, że jej modlitwy potrafiły uciszyć wiatr i powstrzymać deszcz.
Jak obchodzi się Dzień Świętej Brygidy?
Przyjmuje się, że Brygida zmarła 1 lutego 525 roku. Ten dzień jest dziś obchodzony jako Dzień Świętej Brygidy. Pierwsze wzmianki o tym święcie pochodzą z VII wieku. Wcześniej 1 lutego obchodzono Imbolc, przedchrześcijańskie święto sezonowe oznaczające początek wiosny.
Z Dniem Świętej Brygidy wiąże się wiele tradycji.
W Kildare przez wieki płonął święty ogień na cześć św. Brygidy. Oryginalny płomień zgasł jednak w XVI wieku. Powstała nowa tradycja, która nawiązuje do tamtego zwyczaju. W 1993 roku ogień został ponownie rozpalony, a od tamtej pory co roku ludzie przybywają, by zabrać go ze sobą do domu. Ogień symbolizuje światło i ciepło św. Brygidy rozprzestrzeniające się po całej Irlandii.
Ludzie często obchodzą dzień Świętej Brygidy, biorąc udział w warsztatach artystycznych, koncertach, opowiadaniu historii oraz innych formach twórczej ekspresji, które oddają hołd jej duchowi kreatywności. W niektórych regionach Irlandii organizowane są parady ku czci Biddy (Świętej Brygidy), podczas których powstają i są noszone tradycyjne krzyże św. Brygidy.
Czym jest Krzyż Świętej Brygidy?
Krzyż Świętej Brygidy to najbardziej rozpoznawalny symbol związany ze Świętą Brygidą. Tradycyjnie pleciony z sitowia lub słomy, ma charakterystyczny czteroramienny kształt, choć można również natknąć się na różne regionalne warianty krzyża.
Uważa się, że krzyż chroni domy przed krzywdą i złymi duchami. Wiele irlandzkich rodzin wciąż wykonuje i wiesza go w przeddzień jej święta, by pobłogosławić swoje domy. Często krzyże te były także wręczane nowożeńcom lub osobom wprowadzającym się do nowego domu, jako symbol ochrony i życzenie szczęścia w nowym życiu.
Jak oddaje się cześć Świętej Brygidzie?
Dziś wiele kościołów nosi imię Świętej Brygidy. Nazwy niektórych miejscowości, takich jak East Kilbride czy Rathbride, również wywodzą się od jej imienia.
W 2023 roku pierwszy poniedziałek lutego został ustanowiony w Irlandii świętem państwowym ku czci Świętej Brygidy. To pierwsze w historii Irlandii święto państwowe nazwane imieniem kobiety Wiele festiwali i organizacji korzysta z okazji, aby uczcić osiągnięcia i kreatywność kobiet.
Tłumaczenie: Joanna Oleksy